Τα τείχη του Κάστρου της Χίου σχηματίζουν ένα ακανόνιστο πεντάγωνο, όπου σε αυτό δεσπόζουν οχτώ διαφορετικού σχήματος και μεγέθους προμαχώνες (δηλ. το προεξέχον τμήμα του τείχους). Αρκετοί από τους προμαχώνες αυτούς σώζονται σε πολύ καλή κατάσταση, ενώ άλλοι όχι. Οι προμαχώνες διαφέρουν μεταξύ τους λόγω της σημαντικότητας και ιδιαιτερότητας του γεωγραφικού σημείου των τειχών το οποίο καλούνταν να προστατεύσουν (π.χ. λιμάνι, θάλασσα, ενδοχώρα), αλλά και των επανηλειμμένων ανακατασκευών και επιδιορθώσεων από τους διάφορους κατακτητές του (Γενουάτες, Βενετούς, Οθωμανούς).
αιώνα στα πλαίσια της εξέλιξης της οχυρωματικής τέχνηςστην περιοχή του Αιγαίου”
Από τους οκτώ προμαχώνες, μόνο οι δύο είναι γνωστοί με κάποια ονομασία, ενώ για τους υπόλοιπους γίνεται αναφορά είτε σε σχέση με τη θέση που βρίσκονται, είτε σε σχέση με το σχήμα τους (π.χ ο ορθογώνιος προμαχώνας στη νότια πλευρά των τειχών και ο δυτικός προμαχώνας στη δυτική πλευρά του Κάστρου).
Οι δύο προμαχώνες που φέρουν ονομασία, είναι ο νότιος προμαχώνας που δεσπόζει στο λιμάνι και ο οποίος είναι γνωστός ως προμαχώνας του Αγίου Γεωργίου (όχι διαδεδομένα όμως). Αυτό γιατί, επί Γενουατών στον προμαχώνα κυμάτιζε η σημαία του Αγίου Γεωργίου όπου γίνονταν οι επίσημες τελετές (περισσότερες πληροφορίες για τον προμαχώνα στο πιο κάτω λινκ http://www.chioscastle.gr/?page_id=2378).
Ο δεύτερος προμαχώνας που φέρει ονομασία, βρίσκεται στη βόρεια πλευρά των τειχών και ονομάζεται Αντόνιο Ζένο, αφιερωμένος στον Βενετό ναύαρχο που ανακατασκέυασε το Κάστρο κατά τη σύντομη βενετική κατάληψη της Χίου κατά τα έτη 1694-1695 (περισσότερες πληροφορίες στο πιο κάτω λινκ http://www.chioscastle.gr/?page_id=827).
Δυστυχώς σήμερα, κανένας από τους προμαχώνες δεν είναι επισκευασμένος, ούτε και επισκέψιμος. Μάλιστα, η είσοδος στους προμαχώνες απαγορεύεται εξαιτίας της επικινδυνότητας τους, αφού χωρίς μελέτες και σχετικές εργασίες στήριξης μπορεί ανά πάσα στιγμή σημεία του να υποχωρήσουν. Μόνο για δύο προμαχώνες (του Αγίου Γεωργίου και Αντόνιο Ζενο) υπάρχουν φωτογραφικά τεκμήρια που αποδεικνύουν ότι δεν είναι συμπαγείς, αλλά περιλαμβάνουν εντυπωσιακές στοές στο εσωτερικό τους.
Έχοντας υπόψιν την πλούσια αρχιτεκτονική διάρθρωση και ποικιλομορφία που παρουσιάζουν οι προμαχώνες, θα ήταν εξαιρετικό εάν αυτοί επισκευάζονταν, ώστε να είναι επισκέψιμοι, πράγμα το οποίο θα βοηθούσε ακόμα περισσότερο στην ανάδειξη του ιστορικού και αρχετεκτονικού πλούτου του Κάστρου της Χίου!
Ε.Ο.Δ Το Κάστρο της Χίου ένας Χαμένος Παράδεισος
